Zasada 4P, czyli jak nie marnować żywności?
Mimo postanowień, że to już na pewno ostatni raz, znowu wyrzucasz jedzenie do śmieci? Poznaj proste patenty, dzięki którym dowiesz się, jak nie marnować żywności i tym samym nie wyrzucać swoich pieniędzy w błoto.
Czy wiesz, że ⅓ żywności jest marnowana? Co więcej, dane te są jeszcze bardziej wstrząsające, biorąc pod uwagę, że 828 milionów ludzi na świecie w tym czasie głoduje. Marnotrawstwo żywności to też duży problem ekologiczny. Ślad wodny związany z marnotrawstwem i stratą żywności na etapie produkcji wynosi ok. 250 km2, zaś ślad węglowy szacuje się na 3,3 ton CO2 (tutaj ma wpływ również oddawanie odpadów do utylizacji).
Nie bez powodu w ostatnich latach na całym świecie coraz bardziej popularne stały się ruchy „less waste” czy „zero waste”. Ich celem jest zapobieganie nadmiernemu wyrzucaniu, a tym samym marnowaniu produktów, w tym żywności.
Przyczyny marnowania żywności
Jak nie marnować żywności? Najpierw warto poznać przyczyny:
- nieplanowanie posiłków z wyprzedzeniem,
- robienie zakupów bez listy,
- robienie zakupów będąc głodnym,
- przygotowanie zbyt dużych porcji posiłków i brak zagospodarowywania nadwyżek (np. mrożenie, wekowanie),
- przeoczenie terminu ważności oraz niezrozumienie pojęć „najlepiej spożyć przed” i „należy spożyć do”,
- kupowanie zbyt dużej ilości warzyw i owoców na raz.
Trochę tego jest, ale mamy też dobrą wiadomość! Znając przyczyny, jesteś w stanie temu zaradzić, a my właśnie ruszamy Ci z pomocą!
Zasada 4P
Jedną z najbardziej podstawowych zasad, które pomogą nie marnować żywności jest ZASADA 4P. Na czym polega?
- PLANOWANIE – kupowanie tego co jest faktycznie potrzebne i nieuleganie zachciankom czy promocjom.
- PRZECHOWYWANIE – to jak układasz rzeczy na półce w lodówce ma duże znaczenie.
- PRZETWORZENIE – nawet z resztek produktów można przygotować smaczny posiłek.
- PODZIEL SIĘ – jeśli wiesz, że nie chcesz lub nie masz ochoty czegoś zjeść, podziel się tym z innymi.
Brzmi łatwo, ale nie wiesz, jak wprowadzić te zasady w życie? W kolejnym akapicie poznasz konkretne wskazówki na to, jak zastosować je w praktyce.
Jak nie marnować żywności, czyli zasada 4P w praktyce
Planowanie
Planowanie i dobra organizacja to pierwszy i najważniejszy element Zasady 4P. Planując posiłek i robiąc tylko niezbędne zakupy, nie będziesz zaprzątać sobie głowy tym, co zrobić, aby tego jedzenia nie wyrzucać. Więcej na temat mądrego planowania zakupów oraz tego, jak aplikacja Fitatu® może Ci się do tego przydać, przeczytasz tutaj.
Przechowywanie
Lodówka
Z reguły nie przykładamy zbyt dużej uwagi do tego jak przechowujemy żywność w lodówce. To spory błąd! Każda półka w lodówce ma inną temperaturę i jest dedykowana dla innego rodzaju żywności. Jak zatem układać produkty w lodówce? Z reguły na dole powinniśmy trzymać produkty, które wymagają niższej temperatury np. surowe mięso czy ryby. Wyżej powinniśmy stawiać na sery, wędliny czy dania gotowe, a najwyżej nabiał czy ciasta.
Aby dowiedzieć się, jak najlepiej wykorzystać potencjał twojej lodówki, przeczytaj jej specyfikację od producenta. Warto też zwrócić uwagę, aby od przodu układać produkty z najkrótszym terminem ważności. Pozwoli to wykorzystać je w pierwszej kolejności.
Warzywa i owoce
Choć warzywa i owoce mają dedykowane im miejsce w lodówce (dolne szuflady), to jednak nie wszystkie powinno się tam przechowywać. Lodówka jest odpowiednim miejscem dla warzyw i owoców takich jak np.: maliny, borówki, truskawki, wiśnie, jagody, a także sałat, warzyw korzeniowych, kalafiora, brokuła czy rzodkiewek. Inne można bez problemu przechowywać w temperaturze pokojowej.
Warto pamiętać, aby myć owoce i warzywa dopiero przed spożyciem. Woda może sprzyjać namnażaniu się drobnoustrojów, co będzie skutkować przedwczesnym psuciem się żywności.
Pieczywo
Pieczywo należy do jednych z najczęściej marnowanych produktów. Pieczywo powinno być przechowywane w lnianym woreczku. Przechowując je w folii, w której najczęściej jest sprzedawane, może szybko spleśnieć.
Pro tip: Jeśli chcesz podejść do zakupów jeszcze bardziej świadomie i w duchu „less waste”, idź do piekarni z własnym lnianym woreczkiem i poproś sprzedawcę o zapakowanie do niego pieczywa. Ta sama zasada dotyczy kupowania warzyw i owoców, które warto spakować do woreczków wielokrotnego użytku, zamiast foliowych siatek. Pomyśl, o ile dzięki tej małej zmianie zużyjesz mniej foliowych woreczków, które finalnie trafiłyby do śmietnika.
Przetwarzanie
Mrożenie
Mrożenie to bezpieczna metoda konserwowania żywności, jednak należy pamiętać, że nie wolno mrozić tego samego produktu dwa razy. Grozi to ryzykiem namnożenia się bakterii chorobotwórczych. Z tego względu mrożone produkty, czy też gotowe potrawy warto mrozić w małym porcjach. Pozwoli Ci to bez problemu rozmrozić dokładnie taką ilość produktu, jakiej potrzebujesz w danej chwili i nie zmarnować pozostałej części. Do mrożenia warto wykorzystywać woreczki strunowe w różnych rozmiarach.
Co warto mrozić:
- posiekane zioła (np. w plastikowym pudełku), aby uratować je przed zwiędnięciem,
- owoce, warzywa (o niskiej zawartości wody),
- mięso, ryby, wędliny,
- ser żółty,
- pieczywo (poporcjowane w woreczkach po kilka kromek),
- gotowe obiady, niektóre ciasta,
- bulion, koncentrat pomidorowy, mleczko kokosowe.
Czego lepiej nie mrozić:
- owoców i warzyw z dużą ilością wody,
- sosów na bazie jajek oraz jajek,
- płynnego nabiału.
Wekowanie
Wekowanie jest świetnym sposobem na przedłużenie trwałości płynnych dań np. sosów czy zup. Wekowanie można przeprowadzać gotując zamknięte słoiki w garnku, ogrzewając je w piekarniku, a nawet w zmywarce! Ważne, aby słoiki i zakrętki do słoików użyte do wekowania były czyste (wyparzone) i suche. W innym wypadku mogą się rozwinąć bakterie, a jedzenie się popsuje.
Wekowanie stanowi też świetny sposób na ułatwienie sobie przygotowywania jedzenia. Wystarczy, że gotując, zrobisz kilka porcji więcej i zawekujesz je, a potem w tygodniu otworzysz słoik i obiad gotowy.
Kiszenie
Fermentacja jest od wieków znaną formą przedłużania trwałości produktów. Warto pamiętać, że kiszeniu mogą być poddawane nie tylko ogórki czy kapusta, ale wiele innych warzyw np. kalafior, brokuł czy burak. Kiszonki są świetnym dodatkiem do posiłków. Oprócz walorów smakowych stanowią również naturalny probiotyk, który przyczynia się do poprawy zdrowia jelit i odporności. Więcej na ten temat przeczytasz a artykule Zdrowie zaczyna się w jelitach.
Przygotowywanie posiłków z resztek
Jeśli lodówka zaczyna świecić pustkami, ale widzisz jeszcze resztki produktów to znak, że czas uruchomić swoją kreatywność i spróbować przygotować posiłek z resztek. Być może nie brzmi to zbyt zachęcająco, ale zdziwisz się, jak zaskakująco dobre rzeczy można z nich wyczarować. Jeśli brakuje ci inspiracji skorzystaj z funkcji „Lodówka” w aplikacji Fitatu. Dzięki niej wpisując w wyszukiwarkę nazwy produktów np. brokuł, cebula, jogurt, pozwoli Ci ona wyszukać przepis na danie zawierające te produkty.
Jak nie marnować żywności? Podziel się!
Grupy na Facebook’u
Odnajdź na Facebooku grupę jednoczącą ludzi żyjących w duchu „less waste” czy „zero waste” w twoim mieście i podziel się nadmiarowym jedzeniem z innymi. Ich uczestnicy informują na grupie o produktach lub gotowych daniach, którymi chcą się podzielić. Nie musisz martwić się dostawą – osoba zainteresowana przeważnie odbiera jedzenie na własną rękę od ciebie z domu.
Jadłodzielnie
Jadłodzielnie to projekt realizowany w dużych miastach, wspierający działania mające na celu zmniejszenie marnowania żywności. W praktyce polega on na tym, że w różnych częściach miasta można znaleźć szafy/ lodówki, do których każdy może włożyć zapakowaną żywność, aby inna osoba mogła z niej skorzystać. Jedzenie powinno zawierać datę przygotowania i najlepiej, aby było zapakowane w przeźroczyste opakowania.
Podziel się z sąsiadem
Być może wcale nie musisz daleko szukać i blisko Ciebie mieszka osoba, która chętnie przyjmie posiłek czy produkty. Studenci szukający oszczędności albo starsza osoba, której gotowanie sprawia trudność, mogą z przyjemnością przystać na taki podarunek.
Wspieranie działań przeciwko marnowaniu żywności
Aplikacje wspierające niemarnowanie żywności
Technologia przychodzi z pomocą w kwestii tego, jak nie marnować żywności. Dzięki takim aplikacjom, jak np. „Too good to go” lub „Foodsi” możesz za znacznie niższą kwotę kupować produkty z supermarketów lub posiłki z restauracji w Twojej okolicy. Ich niska cena wynika z tego, że nie mogą one zostać już sprzedane kolejnego dnia np. ze względu na końcówkę daty ważności. Nie oznacza to jednak, że nie są one zdatne do spożycia. Korzystając z aplikacji przyczyniasz się jeszcze bardziej do niemarnowania żywności, a także zadbasz o swoje finanse.
Pamiętaj, aby korzystać z tych aplikacji z głową i dokonywać zakupów kiedy wiesz, że jesteś w stanie wykorzystać je w krótkim czasie.
Korzystaj z promocji na koniec dnia w centrach handlowych
Większość supermarketów na koniec dnia oferuje rabaty -50% na produkty o krótkiej dacie ważności. Korzystając z tych promocji nie tylko dbasz o swoją kieszeń, ale sprawiasz też, że produkty te nie wylądują w koszu.
Aplikacja Fitatu®
Szukasz więcej sposóbów na to, jak nie marnować żywności? Zacznij planować swoje posiłki! Już teraz pobierz aplikację za darmo ze Sklepu Play lub Apple Store i przekonaj się, że dieta nigdy nie była tak prosta! Chcesz mieć dostęp do wszystkich dodatkowych przepisów wraz ze zdjeciami krok po kroku? Zdecyduj się na zakup planu Fitatu® Premium. A jeśli posiłki często spożywasz poza domem i nie masz pewności, co do ich kaloryczności, zdecyduj się na Fitatu® Premium+AI. Poza wszystkimi funkcjami Premium, zyskasz również dostęp do Szacowania Kalorii AI, które poprzesz sztuczną inteligencję, po wpisaniu nazwy potrawy, oszacuje jej kaloryczność.
UWAGA! Dla czytelników bloga przygotowaliśmy specjalny kod rabatowy: STOP-KC . Wejdź na https://www.fitatu.com/app/order-and-payment i zgarnij 20% rabatu na roczne plany Fitatu® Premium+AI oraz Fitatu® Premium. Psst… kod łączy się z promocjami!
Co jeszcze znajdziesz w Fitatu® Premium?
- ponad 2000 przepisów plus kilkadziesiąt nowych co miesiąc,
- dodatkowe plany postu przerywanego,
- możliwość tworzenia list zakupowych,
- 7 gotowych menu z posiłkami,
- filtrowanie produktów i przepisów,
- więcej synchronizacji z fit apkami,
- dostęp do aplikacji w wersji webowej.
Grupa wsparcia Fitatu®
Szukasz wsparcia w swojej drodze do osiąganięcia wymarzonej sylwetki? Dołącz do grupy Fitatu na Facebooku: Fitatu – wsparcie i motywacja. Znajdziesz tam mnóstwo pomysłów na zdrowe przepisy od użytkowników aplikacji (z wyliczonymi kaloriami i makroskładnikami). Ponadto czeka tam na Ciebie cała galeria niesamowitych metamorfoz, porad oraz nasza dietetyczka Aga, która rozwieje Twoje wątpliwości jeśli nie wiesz, jak np. wyliczyć zapotrzebowanie kaloryczne.
Bibliografia:
- Pandey, A. „FOOD wastage: causes, impacts and solutions.” Science Heritage Journal (GWS) 2021, 5.1: 17-20.
- https://bankizywnosci.pl/wp-content/uploads/2022/10/Raport-SDZ_zero-waste.pdf