Międzynarodowy Dzień Celiakii 16.05 – przepisy na dania bezglutenowe

16.05 obchodzić będziemy 18 Międzynarodowy Dzień Celiakii. Celiakia to choroba, z którą zmaga się coraz więcej osób. Dlatego z okazji tego święta chcielibyśmy przybliżyć Wam temat diety bezglutenowej. W tym artykule znajdziesz również pomysły na dania bezglutenowe. 

Celiakia- co powinieneś o niej wiedzieć

Choroba znana od wieków, lecz sprecyzowana dopiero w XX wieku. Czym właściwie jest i jak się objawia? Tego dowiecie się w tym artykule.

Czym jest celiakia

Celiakia jest chorobą układu pokarmowego, która jest wynikiem nietolerowania białka – glutenu. Chorobą tą nie można się zarazić, zależy ona od genów. Celiakia jest więc chorobą wrodzoną, nie da się jej wyleczyć, to choroba na całe życie. Winowajcą jest wspominany gluten. Jego szkodliwe działanie u osoby chorej, prowadzi do zmian w błonie śluzowej jelita oraz do zaniku kosmków jelitowych. Kosmki są niezbędne do prawidłowego wchłaniania i trawienia składników odżywczych dostarczanych z pożywienia. W celiakii największym wyzwaniem dla układu pokarmowego jest trawienie tłuszczy. Ich zaburzone wchłanianie może prowadzić do niedożywienia i stanowi zagrożenie dla prawidłowego rozwoju organizmu.

Objawy

U każdej osoby chorej mogą występować różne objawy. Do najczęstszych z nich należą:

• biegunki – bardzo często tłuszczowe,
• bladość i wychudzenie – to objawy bardzo często występujące u dzieci. Nierzadko oprócz wspomnianych objawów, dzieci chore mają duży, wzdęty brzuch,
• rozdrażnienie,
• niedokrwistość a w konsekwencji anemia,
• niedobory witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K) oraz składników mineralnych np. wapnia.

Rozpoznanie celiakii

Celiakię może rozpoznać jedynie lekarz gastroenterolog. Po stwierdzeniu celiakii najlepiej udać się do specjalisty – dietetyka, który przygotuje indywidualne zalecenia żywieniowe i przedstawi pomysły na dania bezglutenowe.

Parametry mogące wskazywać na problem celiakii:

• biegunki, bóle brzucha po zjedzeniu produktów zawierających gluten,
• zanik błony śluzowej jelita,
• obecność w krwi swoistych przeciwciał IgA – badanie obecności tych przeciwciał wykonuje się na zlecenie lekarza,
• korzystny wpływ diety bezglutenowej i pogorszenie stanu zdrowia po spożyciu diety z glutenem.

Gluten – najważniejsze informacje

Gluten to mieszanka białek roślinnych występujących w niektórych zbożach. W przypadku pszenicy to gluteina i gliadyna. Gluten w połączeniu z wodą, nadaje ciągliwą konsystencję, która jest pożądana np. podczas wypiekania ciast. 

Gdzie naturalnie występuje gluten

Gluten naturalnie występuje w zbożach takich, jak:

• pszenica i jej odmiany np.: orkisz, durum, pszenżyto – białka glutenowe to gluteina i gliadyna,
• żyto – zawiera białko sekalinę,
• jęczmień – glutenowe białko w jęczmieniu to hordenina,
• owies – naturalnie jest bezglutenowy, jednak gdy rośnie w sąsiedztwie innych zbóż, może być zanieczyszczony glutenem.

Dieta bezglutenowa

Dieta bezglutenowa jest jedyną skuteczną formą leczenia celiakii. Jedynie eliminacja glutenu przez całe życie, zapobiega występowaniu objawów klinicznych i poprawie stanu zdrowia osoby chorej. Na takiej diecie należy wyeliminować wszystkie produkty zawierające gluten oraz produkty, które mogą być nim zanieczyszczone. Dieta bezglutenowa powinna opierać się na daniach bezglutenowych, bazujących na produktach z natury bezglutenowych, takich jak: warzywa, owoce, mięso, mleko, orzechy, oleje roślinne. Aby zapewnić odpowiednią podaż wszystkich witamin i składników mineralnych, należy wprowadzić do diety zboża bezglutenowe.

Zboża bezglutenowe

Na szczęście eliminacja glutenu nie wymusza rezygnacji ze wszystkich zbóż. Wiele z nich nie zawiera glutenu i powinny być spożywane przez osoby chore na celiakię (i nie tylko). Są one cennym źródłem wielu witamin z gruby B oraz magnezu i żelaza. Do takich zbóż zaliczamy:

• komosę ryżową – znana również pod nazwą quinoa,
• ryż – szczególnie odmianę brązową, czarną i czerwoną, 
• amarantus – znany również pod nazwą szarłat,
• kaszę jaglaną – więcej o tym dlaczego warto ją włączyć do diety, przeczytasz tutaj,
• grykę – źródło żelaza, miedzi i manganu oraz witamin z grupy B,
• kukurydzę – z kukurydzy często wytwarzane jest pieczywo i makarony bezglutenowe,
• bezglutenowy owies.

Przekreślony kłos

Osoby na diecie bezglutenowej podczas zakupów powinny kierować swoją uwagę na produkty z przekreślonym kłosem. Symbol ten gwarantuje, że żywność została przebadana i nie zawiera glutenu. Kupując produkty z tym znakiem można mieć pewność, że żywność jest bezpieczna dla osób chorych na celiakię.

Źródło: https://www.przekreslonyklos.pl/ 

Na jakie produkty należy uważać

Zboża glutenowe i produkty zbożowe nie są jedynym zagrożeniem dla osób chorujących na celiakię. Bardzo często w produktach pozornie bezglutenowych, może się on jednak pojawić.

Produkcja żywności, a gluten

W wyniku produkowania żywności na tych samych liniach produkcyjnych, wiele produktów może być glutenem zanieczyszczonych. Na przykład płatki kukurydziane z założenia nie powinny zawierać glutenu. Jeśli jednak na tej samej linii produkcyjnej były wcześniej produkowane czekoladowe płatki pszenne, to mogą one zostać nim zanieczyszczone. W tej sytuacji najlepiej szukać produktów oznaczonych jako produkt bezglutenowy.

Dodatek do żywności – gluten

Gluten często dodawany jest do żywności celowo. Zapewnia on odpowiednią teksturę i smak. Jest stosowany jako dodatek do: zup, sosów, dressingów. Białka glutenowe znaleźć można również w mięsie i produktach wegetariańskich – wpływa on na przedłużenie trwałości produktów. 

Gluten – nie jedno ma imię

Czasami w produktach znajdziesz inne nazwy na, które określają gluten. Zwróć uwagę czy w składzie nie znajduje się: 

• seitan – często występuje w wegańskich zamiennikach mięsa,
• hydrolizowane białko pszenicy, białko pszenicy lub hydrolizowane białko roślinne, 
• hydrolizowane białko roślinne i teksturowane białko roślinne,
• emulgator, skrobia spożywcza, modyfikowana skrobia spożywcza, dekstryna, maltodekstryna i guma roślinna.

Niektóre z tych dodatków, mogą pochodzić z białek bezglutenowych. Warto jednak sprawdzić, czy produkt z dodatkiem wspomnianych składników ma na opakowaniu przekreślony kłos. 

Dieta bezglutenowa – czy jest konieczna?

Dieta eliminująca gluten jest konieczna u osób chorych na celiakię. Jest wskazana dla osób z alergią na gluten, pszenicę lub inne zboża glutenowe. Wykluczenie glutenu jest konieczne również u osób z nieceliakalną nadwrażliwością na gluten. Należy pamiętać, że diagnozę musi postawić lekarz, a dieta powinna być skonsultowana ze specjalistą – dietetykiem. Dieta bezglutenowa stosowana bez współpracy ze specjalistą, może być niedoborowa i prowadzić do problemów zdrowotnych.

Pomysły na dania bezglutenowe

Szukasz pomysłów na dania bezglutenowe? Znajdziesz je w Fitatu®! Każda potrawa posiada wyliczone kalorie i makroskładniki. Możesz również skorzystać z Menu Bezglutenowego, w wyborze Menu w Fitatu®. Dzięki tej funkcji aplikacja będzie proponować Ci przepisy na dania bezglutenowe, dopasowane do Twojego dziennego zapotrzebowania. Dostęp do wszystkich przepisów i funkcji Wybór Menu, jest możliwy dzięki Fitatu® Premium. 

Jaglanka – bezglutenowy pomysł na śniadanie

Meksykański bezglutenowy obiad

Azja na Twoim bezglutenowym talerzu

Słodki bezglutenowy deser

Aplikacja Fitatu®

Pobierz aplikację ze Sklepu Play lub Apple Store i przekonaj się, że dieta bezglutenowa może być prosta! Zależy Ci na udogodnieniach i szybszym osiąganiu celów żywieniowych? Zdecyduj się na Fitatu® Premium! Dla czytelników bloga przygotowaliśmy specjalny kod rabatowy: CELIAKIA-Y. Wejdź na https://www.fitatu.com/app/order-and-payment i zgarnij 20% rabatu na roczne plany Fitatu® Premium.

Co jeszcze znajdziesz w Fitatu® Premium?

• ponad 2000 przepisów plus kilkadziesiąt nowych co miesiąc,
• dodatkowe plany postu przerywanego,
• możliwość tworzenia list zakupowych, 
• 7 gotowych menu z posiłkami,  
• filtrowanie produktów i przepisów, 
• więcej synchronizacji z fit apkami, 
• dostęp do aplikacji w wersji webowej,
• brak reklam!

Grupa wsparcia Fitatu®

Dołącz do społeczności Fitatu na Facebook’u i osiągaj swoje cele razem innymi użytkownikami aplikacji Fitatu®. Członkowie grupy codziennie dzielą się swoimi metamorfozami, motywując się wzajemnie do dalszej pracy, udostępniają ulubione przepisy, doradzają mniej doświadczonym użytkownikom, ale też zwyczajnie służą dobrym słowem w chwilach słabości. Na grupie działa też nasza dietetyczka, która dba o to, aby treści były zgodne z aktualną wiedzą dot. odżywiania, a udzielane rady bezpieczne dla członków grupy.

Bibliografia:

1. Dietetyka, żywienie zdrowego i chorego człowieka. Helena Ciborowska, Anna Rudnicka, PZWL, 2018
2. https://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/gluten/
3. https://www.akademiadietetyki.pl/dietetyka/amarantus-zboze-xxi-wieku/
4. https://www.przekreslonyklos.pl/
5. https://genelab.pl/opis-produktu/dlaczego-stosujemy-gluten-pszenny-jako-dodatek-do-zywnosci/

Ostatnie wpisy:

• Dzień Ziemi – Jak ograniczyć marnowanie jedzenia i jeść bardziej ekologicznie?
• Jak podejść do Świąt Wielkanocnych z głową? Ciesz się jedzeniem bez wyrzutów sumienia!
• Odkryj białkową moc groszku: Ile białka jest w groszku?
• 100 dni do lata – co możesz zmienić do wakacji? Plan na lepszą formę i zdrowie!
• Co zawiera Skinny Latte? Odkrywamy Twoje ulubione zamówienie kawowe