Umiejętność czytania etykiet produktów spożywczych jest dla konsumenta bardzo ważnym aspektem. Będąc świadomym, jesteśmy w stanie wybierać lepsze produkty, a tym samym bardziej dbać o zdrowie swoje i swoich najbliższych. Do najważniejszych informacji na etykiecie dla konsumenta należą: wartość odżywcza, składniki produktu, informacja o alergenach, data ważności, RWS oraz system oceniający jakość Nutri-score.

Etykiety produktów spożywczych są źródłem wielu ważnych dla konsumenta informacji, dlatego umiejętność ich czytania jest naprawdę istotna. Z artykułu dowiesz się m. in. jakie są obowiązkowe informacje na etykietach produktów spożywczych, jaka jest różnica między “Najlepiej spożyć przed”, a “Należy spożyć do” , a także co to jest RWS. Mamy nadzieję, że wszystko to już wiesz, a jeśli nie, to serdecznie zapraszamy Cię do lektury. 

Jak czytać etykiety?

Obowiązkowe informacje

Do obowiązkowych informacji na etykietach produktów zaliczamy:

• wartość odżywczą 
• składniki produktu
• alergeny (14 substancji / produktów powodujących alergie lub reakcje nietolerancji)
• zawartość witamin i składników mineralnych, które zostały dodane (mówimy o całkowitej zawartości w produkcie, nie tylko o ilości dodanej przez producenta) – w przypadku produktów wzbogacanych
• data ważności produktu

Zasady oznaczania wartości odżywczej

Do obowiązkowych składowych wartości odżywczej produktów należą:

• wartość energetyczna, 
• tłuszcz (w tym kwasy tłuszczowe nasycone), 
• węglowodany (w tym cukry), 
• białko, 
• sól.
  

Oprócz obowiązkowych składowych wartości odżywczej, producent może również umieścić dobrowolnie informację o innych składnikach odżywczych tj.:

• kwasy tłuszczowe jednonienasycone i wielonienasycone, 
• skrobia, 
• błonnik, 
• alkohole wielowodorotlenowe, 
• 14 witamin
• 13 składników mineralnych

Obowiązkowe wartości odżywcze mogą być wyrażone dodatkowo jako wartość procentowa referencyjnych wartości spożycia (%RWS), natomiast zawartość witamin i składników mineralnych musi być wyrażona dodatkowo jako %RWS.

Wartość odżywcza powinna być przedstawiona na etykiecie w formie tabeli lub jeśli nie ma na to miejsca, w formie pisemnej liniowej. 

Zasady oznaczania składu produktów

Lista składników, oprócz wartości odżywczej, jest najważniejszą częścią etykiety. Składniki muszą być przedstawione w malejącej kolejności, biorąc pod uwagę ich masę, czyli na początku listy znajduje się składnik, którego jest najwięcej w produkcie.

Czytając listę składników danego produktu, należy pamiętać, że im jest ona krótsza, tym lepiej. Oznacza to bowiem, że jego skład jest prosty, a produkt nie zawiera wielu dodatków do żywności np. substancji konserwujących czy innych polepszaczy wpływających na teksturę, smak, zapach oraz świeżość. Oczywiście nie zawsze długi skład jest zły. Czasem jest to np. zwyczajnie wieloskładnikowe danie z naturalnymi produktami. Warto jednak być świadomym i umieć czytać skład ze zrozumieniem.

Co oznacza RSW i jak z niego korzystać na co dzień?

RWS oznacza referencyjną wartość spożycia wyliczoną jako dzienne zapotrzebowanie na energię i poszczególne składniki dla przeciętnej osoby dorosłej. Czyli mówiąc wprost, oznacza ile kalorii, tłuszczu, białka itd. należy spożyć w ciągu dnia, aby pokryć zapotrzebowanie na określony składnik odżywczy.

Poniżej w tabeli znajdziesz dane odnoszące się do przeciętnej osoby dorosłej, o której mowa w przypadku RWS.

Wartość energetyczna lub składnik odżywczy	Referencyjne wartości spożycia
Wartość energetyczna	8400 kJ / 2000 kcal
Tłuszcz	70 g
Kwasy tłuszczowe nasycone	20 g
Węglowodany	260 g
Cukry	90 g
Białko	50 g
Sól	6 g

Najprostszym, najszybszym i możliwie najdokładniejszym sposobem obliczania zapotrzebowania i spożycia składników odżywczych jest korzystanie z kalkulatora kalorii jakim jest np. Fitatu. Obliczone zapotrzebowanie na energię i podstawowe składniki odżywcze będzie dostosowane do Ciebie, a nie ustandaryzowane co jest ogromnym plusem. Jeśli jednak z jakiegoś powodu nie chcesz lub nie możesz z niego korzystać, możesz również bilansować swoją dietę korzystając z danych RWS, widocznych na etykietach produktów spożywczych. Aby to zrobić, sumuj informację o RWS ze spożywanych przez Ciebie produktów (pamiętaj tylko, aby uwzględnić ile danego produktu spożyjesz, gdyż producenci podaję tę informację często na sugerowaną porcję). Suma wartości RWS ze wszystkich produktów spożytych w ciągu dnia, nie powinna przekroczyć danych z podanej wyżej tabeli.

Różnica między „Należy spożyć do”, a „Najlepiej spożyć przed”

Istnieje różnica między oznaczeniami daty ważności na opakowaniu “Należy spożyć do”, a “Najlepiej spożyć przed”.

 “Należy spożyć do” 

Odnosi się do łatwo psujących się produktów np. jogurtu, sera, mięsa, wędliny itd. Tak opisanych produktów nie powinniśmy spożywać po upłynięciu terminu ważności, gdyż mogą namnożyć się w nim drobnoustroje chorobotwórcze wywołujące zatrucie pokarmowe. Takie produkty po upłynięciu terminu ważności mogą być niebezpieczne dla zdrowia.

“Najlepiej spożyć przed” 

Lub „Najlepiej spożyć przed końcem:” – ta informacja oznacza, że produkt po upłynięciu terminu ważności mógł stracić pewne swoje walory smakowe oraz odżywcze, jednak jeśli był odpowiednio przechowywany, jego spożycie nie zagraża zdrowiu. Umieszczany jest na produktach stałych, sypkich tj. kasza, makaron, mąka.

Niezależnie od użytej na etykiecie frazy, nie wolno handlować produktami po „terminie ważności”. W przypadku znalezienia takiego produktu na półce należy zgłosić to pracownikowi sklepu i żądać od niego wycofania go ze sprzedaży.

Systemy oceniające jakość produktów

Nutri-score

Jednym z najpopularniejszych systemów oceniających jakość produktów spożywczych w Europie jest system Nutri-Score stworzony i zaimplementowany jako pierwszy we Francji w 2017 roku. System ten polega na znakowaniu żywności na froncie opakowania za pomocą 5 liter (od A do E) i kolorów, z czego każdy kolor i litera określa jakość danego produktu. Klasyfikacja A określa produkty o wyższej jakości odżywczej, zaś klasa E te produkty, które należy spożywać w mniejszej ilości lub rzadziej. System Nutri-Score ma na celu ułatwienie porównywania produktów w ramach tej samej kategorii. 

Fitatu score

W aplikacji Fitatu również możesz znaleźć przy produktach spożywczych (posiadających skład produktów) oznaczenia Fitatu score. System ten opiera się na systemie Nutri-score, ale jeszcze go rozszerza, tak by był jeszcze bardziej przydatny dla ludzi.

Aplikacja Fitatu

Pobierz aplikację ze Sklepu Play lub Apple Store i zacznij liczyć z nami swoje makrosy!

Wolisz wersję webową? Nie ma problemu. Dla naszych subskrybentów jest przygotowana podstawowa wersja webowa. A teraz możesz użyć kodu rabatowego ET-M wchodząc na https://www.fitatu.com/app/giftcode  i zgarnij 26% rabatu na miesięczne Fitatu Premium

Co jeszcze znajdziesz w Fitatu Premium?

• ponad 1000 przepisów plus kilkadziesiąt nowych co miesiąc,
• dodatkowe plany postu przerywanego,
• możliwość tworzenia list zakupowych, 
• wybór sześciu gotowych menu z posiłkami,  
• filtrowanie produktów i przepisów, 
• więcej synchronizacji z fit apkami, 
• dostęp do aplikacji w wersji webowej,
• brak reklam!

Bibliografia:

1. https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/ile-poszczegolnych-skladnikow-powinnismy-jesc-dla-zachowania-zdrowia-rws/
2. https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/jak-sprawdzic-do-kiedy-mozemy-bezpiecznie-spozyc-produkt/
3. https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/8-powodow-dla-ktorych-warto-czytac-etykiety/
4. https://www.santepubliquefrance.fr/en/nutri-score