Choć zespół metaboliczny sam w sobie nie jest jednostką chorobową, to jednak składa się na niego kilka różnych schorzeń, które mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Sprawdź, jakie są przyczyny i objawy zespołu metabolicznego oraz co jeść, by odzyskać zdrowie i naturalną równowagę.

Zespół metaboliczny – co to jest?

Zespół metaboliczny, zespół X, zespół polimetaboliczny – te wszystkie nazwy dotyczą tego samego problemu. Nie można mówić o nim, jak o chorobie, jednak warto wiedzieć, że skupia kilka czynników prowadzących do bardzo niebezpiecznych dla zdrowia stanów, takich jak zaburzenia hormonalne, cukrzyca, zespół niedokrwienny serca, zawał mięśnia sercowego czy udar.

Jakie schorzenia wchodzą w skład zespołu X?
Przede wszystkim otyłość brzuszna, zwana inaczej trzewną. W tym przypadku tkanka tłuszczowa gromadzi się wokół narządów wewnętrznych w jamie brzusznej. Kolejnymi dolegliwościami, ściśle związanymi z zespołem metabolicznym, są: nadciśnienie tętnicze, zbyt niskie stężenie „dobrego cholesterolu”, czyli HDL, wysoki poziom glukozy na czczo oraz podwyższone stężenie trójglicerydów we krwi.

W jaki sposób lekarz diagnozuje u pacjenta zespół metaboliczny? 

Kryteria, które specjalista bierze w tym przypadku pod uwagę to:

• pomiar obwodu talii – jeśli przekracza 80 cm u kobiet lub 94 cm u mężczyzn, może świadczyć o otyłości brzusznej;
• stężenie trójglicerydów większe, niż 150 mg/dl;
• leczenie już rozpoznanej cukrzycy typu II lub stężenie glukozy na czczo większe, niż 100 mg/dl;
• leczenie nadciśnienia tętniczego lub regularne pomiary przekraczające 130/85 mm Hg;
• stężenie HDL utrzymujące się poniżej 50 mg/dl u kobiet lub 40 mg/dl u mężczyzn.

Jeśli przynajmniej 3 z tych 5 kryteriów są spełnione, lekarz może rozpoznać zespół metaboliczny. Co to oznacza w praktyce? Pacjent powinien podjąć odpowiednie kroki, by zmniejszyć masę ciała, zadbać o aktywność fizyczną i stosować się do zaleceń specjalisty w przypadku leczenia cukrzycy, nadciśnienia lub zaburzeń gospodarki lipidowej.

Zespół metaboliczny – objawy i przyczyny

Po czym poznać, że u danej osoby występuje zespół metaboliczny? Objawy poszczególnych schorzeń, wchodzących w skład zespołu X, występują bardzo rzadko lub stają się odczuwalne dopiero po długim czasie. Nieprawidłowości w funkcjonowaniu gospodarki lipidowej można stwierdzić wyłącznie na podstawie badań laboratoryjnych. Z kolei nadciśnienie tętnicze objawia się często poprzez bóle głowy czy kłopoty ze snem. Wiele osób zrzuca winę na przepracowanie, stres i szybkie tempo współczesnego życia. Rzadko kiedy ktoś zgłasza się do lekarza z powyższymi dolegliwościami.

Również cukrzyca typu 2 przez długi czas nie daje o sobie znać. Choroba ta zazwyczaj przebiega bez żadnych wyraźnych objawów, doprowadzając w tym samym czasie do wielu powikłań w organizmie.

Jak widzisz, warto wiedzieć, co to jest zespół metaboliczny, zwłaszcza jeśli zmagasz się z nadwagą lub otyłością i odczuwasz dolegliwości, których nie da się przypisać tylko jednej chorobie.

W jaki sposób u danej osoby rozwija się zespół metaboliczny? 

Objawy są niewidoczne na pierwszy rzut oka, jednak istnieje szereg czynników, które zwiększają ryzyko wystąpienia zespołu X. Należą do nich:

• nieprawidłowe nawyki żywieniowe,
• niska aktywność fizyczna,
• siedzący tryb życia,
• nadwaga i otyłość,
• stres,
• nadużywanie alkoholu,
• uwarunkowania genetyczne,
• warunki środowiskowe.

Współcześnie coraz częściej ludzie przez wiele godzin wykonują pracę siedzącą, a odległość z domu do biura pokonują samochodem. Na aktywność na świeżym powietrzu, basen czy siłownię nie wystarcza już czasu, dlatego warto korzystać nawet z najdrobniejszych okazji do podejmowania ruchu. Do pracy możesz jeździć rowerem lub urządzić sobie spacer (nawet z częściowym dojazdem komunikacją miejską, jeśli odległość jest duża), windę zamienić na schody, a trenować w domu z pomocą wirtualnego trenera lub wymyślić własny zestaw ćwiczeń.

Najważniejszym elementem walki z zespołem metabolicznym jest bez wątpienia zdrowa, zbilansowana dieta. To właśnie ona jest kluczem do sukcesu – pozwala w prosty sposób pozbyć się dolegliwości związanych z nadmierną ilością tkanki tłuszczowej i kompleksowo zadbać o dobrą kondycję organizmu.

Zespół metaboliczny – dieta

Co jeść, by pożegnać zespół metaboliczny? Dieta o odpowiedniej podaży kalorii i niezbędnych składników odżywczych pozwoli nie tylko znacznie zmniejszyć masę ciała, ale także przywrócić równowagę gospodarce lipidowej. Ważny jest zarówno rodzaj posiłków, jak i ich ilość oraz równomierny rozkład w ciągu dnia. Brak śniadania, wysokokaloryczny obiad i niskokaloryczna kolacja nie jest dobrym przykładem racjonalnego żywienia.

Twoje dzienne zapotrzebowanie kaloryczne może obliczyć lekarz lub aplikacja Fitatu. Po wprowadzeniu niezbędnych danych pojawi się informacja, ile kalorii dobowo powinieneś spożywać. Wówczas rozłóż je na 5-6 posiłków, pamiętając o tym, że najważniejsze z nich to śniadanie, obiad i kolacja. Nie chodzi o to, żeby się głodzić, ale mieć świadomość tego, co się je i w jakiej ilości.

Co najczęściej dietetycy zalecają osobom, u których zdiagnozowano zespół metaboliczny?        Dieta z deficytem kalorycznym – dobrze zbilansowana i dostarczająca wszystkich składników odżywczych – z pewnością pomoże odzyskać naturalną równowagę. Przykładem może być dieta śródziemnomorska – jej zasady zakładają spożywanie porcji warzyw i owoców do każdego posiłku. Oto, co powinno znaleźć się w diecie śródziemnomorskiej:

• pieczywo i makaron z pełnego ziarna,
• grube kasze,
• płatki owsiane i jęczmienne – źródła błonnika rozpuszczalnego w wodzie,
• owoce bogate w błonnik – m.in. jabłka, gruszki, śliwki,
• warzywa (najlepiej sezonowe) – na surowo, gotowane na parze, duszone, czy pieczone,
• chude mięso – królik, cielęcina, indyk,
• tłuste ryby morskie (bogate w kwasy omega),
• orzechy oraz pestki,
• oleje roślinne tłoczone na zimno – oliwa z oliwek, olej rzepakowy,
• kefiry, jogurty, maślanka,
• rośliny strączkowe,
• zioła do potraw, jako zamiennik soli.

Żeby zacząć się zdrowo odżywiać, nie musisz rezygnować z ulubionych potraw – wystarczy, że wybierzesz zdrowsze zamienniki i zmienisz sposób ich przygotowywania. Pieczone warzywa i ryba mogą smakować równie dobrze jak smażone, jeśli odpowiednio je przyprawisz!

Pamiętaj, że aby zwalczyć zespół metaboliczny, należy także unikać niektórych produktów w diecie. W pierwszej kolejności warto zrezygnować z:

• posiłków typu fast food,
• słodkich napojów,
• słodyczy,
• słonych przekąsek – m.in. chipsów, paluszków, smażonych orzechów,
• potraw smażonych w głębokim tłuszczu,
• tłustych mięs i serów,
• alkoholu.

Eliminacja tych produktów z codziennej diety to pierwszy krok do wprowadzenia zdrowszego trybu życia. Choć wypracowanie i utrwalenie nowych nawyków żywieniowych może być trudne, to jednak jest konieczne, by zwalczyć zespół metaboliczny.

Pamiętaj także o piciu odpowiedniej ilości płynów – najlepiej wody. Według wytycznych, powinno się przyjmować ok. 30-35 ml na każdy kilogram masy ciała.

Nie bez znaczenia pozostaje także kwestia aktywności fizycznej. Regularny ruch pozwala nieco zwiększyć zapotrzebowanie kaloryczne, dlatego nie rezygnuj ze spacerów i treningów. Wystarczy zaledwie 30 minut ćwiczeń lub szybkiego marszu każdego dnia, by metabolizm uległ znacznemu przyspieszeniu.

Pokonaj zespół metaboliczny z pomocą Fitatu!

Jeśli martwisz się, że nie poradzisz sobie z liczeniem kalorii, ściągnij aplikację Fitatu ze Sklepu Play lub App Store. Otrzymasz w niej dostęp do wielu propozycji potraw wraz z przepisami, które ułatwią Ci walkę z zespołem metabolicznym. Dzięki możliwości ustalenia celów kalorycznych będziesz mieć pod kontrolą stopień ich realizacji. Jeśli chcesz mieć dostęp do jeszcze większej liczby funkcjonalności, przejdź na wersję Premium. Znajdziesz w niej takie opcje jak sześć gotowych menu z posiłkami, dostęp do wersji webowej oraz więcej synchronizacji z fit aplikacjami. Fitatu stanie się Twoim mobilnym asystentem, który pozwoli Ci zachować zdrowie! 

Wolisz wersję webową? Nie ma problemu. Dla naszych subskrybentów jest przygotowana podstawowa wersja webowa. A teraz możesz użyć kodu rabatowego M-META-H wchodząc na https://www.fitatu.com/app/giftcode  i zgarnij 26% rabatu na miesięczne Fitatu Premium

Co jeszcze znajdziesz w Fitatu Premium?

• ponad 1000 przepisów plus kilkadziesiąt nowych co miesiąc,
• dodatkowe plany postu przerywanego,
• możliwość tworzenia list zakupowych, 
• wybór sześciu gotowych menu z posiłkami,  
• filtrowanie produktów i przepisów, 
• więcej synchronizacji z fit apkami, 
• dostęp do aplikacji w wersji webowej,
• brak reklam!