Nietolerancja laktozy vs. alergia na białka mleka

Czy alergia na białka mleka krowiego i nietolerancja laktozy jest tym samym? Z tego artykułu się tego dowiesz. Podpowiadamy również, co jest powodem bólu brzucha, a co może mieć poważniejsze konsekwencje. Jak zdiagnozować nietolerancję laktozy i alergię na białka mleka? Czym uzupełnić dietę, jeżeli nie możesz jeść nabiału? Zachęcamy do lektury!

Nietolerancja laktozy i alergia na białka mleka – co je łączy? Oba schorzenia powodują złe samopoczucie po spożyciu mleka. W rzeczywistości obie dolegliwości wywołane są na skutek kontaktu z różnymi składnikami – cukrem lub białkiem mleka. W tym artykule przybliżymy mechanizm powstawania alergii i nietolerancji oraz sposoby na eliminację ich objawów. 

Nietolerancja laktozy

Czym tak właściwie jest laktoza? To cukier prosty znajdujący się w mleku ssaków. Składa się z galaktozy i glukozy. Naturalnie występuje w mleku krowim, ale również w: kozim, owczym oraz ludzkim. Za trawienie tego cukru odpowiedzialny jest enzym – laktaza. Jej poziom zmienia się, a najwięcej laktazy posiadają niemowlaki. Laktaza pomaga bobasom trawić pokarm matki i dzięki temu mogą odpowiednio się rozwijać. Wraz z wiekiem laktazy jest coraz mniej, co powoduje utrudnienie trawienia laktozy i problem po wypiciu mleka czy zjedzeniu nabiału. Zawartość laktazy zależy również od ilości spożywanych produktów mlecznych, a nawet rasy. Nietolerancja laktozy jest więc zmniejszoną zdolnością lub brakiem zdolności do rozłożenia laktozy.

Rodzaje nietolerancji laktozy

Nietolerancję na laktozę można nabyć lub się z nią urodzić. Wyróżniamy:

• wrodzony niedobór laktazy – od urodzenia działanie tego enzymu jest mocno ograniczone lub w ogóle laktaza nie jest aktywna. Jest to bardzo rzadki rodzaj nietolerancji.
• pierwotna nietolerancja laktozy lub niedobór laktazy typu dorosłego – największa aktywność laktazy jest w wieku niemowlęcym z uwagi na sposób jedzenia – picie mleka mamy. Wraz z wiekiem organizm zaczyna wytwarzać coraz mniej laktazy, co powoduje utrudnienie trawienia laktozy i problem po wypiciu mleka czy zjedzeniu nabiału. Ten problem jest powszechny, tyczy się nawet ok. 70% populacji.
• wtórny niedobór laktazy – stan często przejściowy, który rozwija się w trakcie chorób i uszkodzeń jelit czy przy występowaniu alergii i celiakii. O celiakii możesz przeczytać więcej tutaj.

Objawy po spożyciu laktozy

Niestrawiona laktoza zaczyna fermentować w jelitach, wywołując wiele nieprzyjemnych objawów. Najczęściej zaczynają one występować od 30 minut do 2 godzin po spożyciu laktozy. Jakie objawy są charakterystyczne dla nietolerancji laktozy?

• wzdęcia,
• gazy,
• dyskomfort, 
• ból w brzuchu,
• biegunki,
• nudności.

Rozpoznanie nietolerancji

Nietolerancję na laktozę zawsze rozpoznaje lekarz. Metod rozpoznania jest wiele, oto jedne z nich:

• wodorowy test oddechowy,
• testy pH kału,
• testy genetyczne,
• próba eliminacyjna – najlepiej aby została wykonana pod okiem dietetyka. Polega na wykluczeniu nabiału i produktów zawierających laktozę na okres 2-3 tygodni. Następnie stopniowym ich wprowadzaniu i sprawdzeniu czy wystąpią niepożądane objawy.

Dieta, a nietolerancja laktozy

Kiedy nietolerancja laktozy występuje od urodzenia, laktoza z diety powinna być całkowicie wyeliminowana. Osoby, które nabyły tę przypadłość później, powinny laktozę ograniczać. Małe zawartości nie powinny wywołać nieprzyjemnych objawów. U większości osób dopiero po przekroczeniu 1 szklanki mleka pojawiają się dolegliwości. Dieta bez laktozy jest skutecznym rozwiązaniem w nietolerancji laktozy. Oprócz diety, aby poradzić sobie z nietolerancją, można zakupić laktazę sprzedawaną w formie leku. A gdzie znajduje się laktoza? 

Nabiał

Oprócz mleka dużą zawartość laktozy znajdziesz w jogurtach, kefirach, lodach czy deserach mlecznych. Mniej laktozy znajdziesz w serach żółtych i pleśniowych oraz w maśle. W tych produktach zmniejszona zawartość laktozy wiąże się z procesami technologicznymi. Na rynku znajduje się coraz więcej produktów zadeklarowanych jako produkty bez laktozy, najczęściej ich opakowanie jest w kolorze fioletowym. Wybierając te wyroby masz pewność, że laktozy jest tam nie więcej niż 0,01%, czyli 10 mg na 100 g produktu.

Białko serwatkowe

Laktoza znajduje się w produktach, w których występuje serwatka. Obecnie są wytwarzane również odżywki białkowe, które laktozy nie zawierają. Takie oznaczenie zawsze znajdziesz na opakowaniu. Więcej o odżywkach białkowych przeczytasz w artykule Odżywki białkowe – co warto wiedzieć i na co zwrócić uwagę. Przyjrzyj się etykietom – produkty zawierające mleko w proszku, dostarczają spore ilości laktozy. Często nadmierne ich spożycie może wywołać reakcję ze strony organizmu.

Leki

W składzie leków również możesz znaleźć laktozę. Jest ona bardzo często stosowana jako wypełniacz lub część osłonki. Informację na ten temat znajdziesz na ulotce.

Menu bezlaktozowe w aplikacji Fitatu®

Jeśli nietolerancja laktozy dotyczy właśnie Ciebie, możesz skorzystać z Menu bezlaktozowego w naszej aplikacji. Znajdziesz tam potrawy zawierające niewielkie ilości laktozy, a wszystkie produkty wykorzystywane do ich tworzenia są bezlaktozowe (zawierają maksymalnie 10 mg laktozy na 100 g produktu). Wprowadzenie menu bezlaktozowego pozwoli Ci zyskać większość witalność, lepszą kondycję organizmu i lepsze samopoczucie. Korzystając z tej funkcji oszczędzisz sobie mnóstwo czasu – Fitatu® zaproponuje Ci dania dobrane do Twojego zapotrzebowania kalorycznego na dany posiłek. Menu dostępne jest w Fitatu® Premium.

Alergia na białka mleka

Alergia to nadmierna reakcja immunologiczna na czynniki zewnętrzne, np. białka mleka, pyłki traw, sierść zwierząt. Reakcja ta jest nieprawidłowa, a czynniki wywołujące alergię nie są chorobotwórcze czy niebezpieczne dla organizmu. Reakcje alergiczne po spożyciu białka mogą pojawić się już po 2 godzinach do nawet kilku dni.

Objawy po spożyciu białka mleka u osób z alergią

Objawy najczęściej pojawiają się już u bardzo małych dzieci po wprowadzeniu do diety mleka krowiego. U nawet 90% dzieci alergia przechodzi do 3 roku życia. Nie jest to jednak reguła, alergia może uaktywnić się dopiero u dorosłych. Czym się objawia?

• objawy skórne – wysypka, objawy podobne do atopowego zapalenia skóry,
• objawy oddechowe – zapalenie gardła, nieżyt nosa, astma, bezdech senny,
• objawy żołądkowo-jelitowe –  biegunki, w przypadku dzieci kolki i ulewania.

Dieta bez białka krowiego

Osoby z alergią pokarmową muszą zrezygnować ze spożycia produktów, które je uczulają. W przypadku alergii na białka mleka konieczna jest całkowita eliminacja produktów, które je zawierają. Należy zatem wykluczyć:

• mleka,
• serów i twarogów,
• jogurtów, kefirów, maślanek,
• masła,
• wszystkich produktów, które na opakowaniu mają informację o występowaniu alergenu.

Rozpoznanie alergii

Alergia na białka mleka może być rozpoznana po wykonaniu testów skórnych lub z krwi. Na testy alergiczne kieruje zawsze lekarz alergolog i to on rozpoznaje alergię. U małych dzieci często wystarczy wywiad z lekarzem, ponieważ ich dieta składa się głównie z mleka.

Reakcja krzyżowa

U osób z alergią na białka krowie mogą wystąpić reakcje krzyżowe, czyli objawy alergii po spożyciu innych produktów niż białka krowie, wywołujących podobne objawy. Z uwagi na podobieństwo białek mleka krowiego i mleka owczego i koziego, po ich spożyciu mogą pojawić się objawy alergii. Takie reakcje mogą wystąpić także poprzez kontakt z sierścią kota lub w okresie pylenia traw. 

Czym zastąpić nabiał w diecie

Należy pamiętać, że nabiał jest źródłem białka i dostarcza cenne mikroskładniki i witaminy takie, jak: wapń, potas, witamina A i D. Wykluczając nabiał, ważne jest, aby uzupełnić dietę w brakujące składniki np.: poprzez mięso, jajka, a także roślinne zamienniki nabiału takie, jak napoje i jogurty roślinne. Alternatywy roślinne często są wzbogacone w witaminę D oraz wapń. Potas i witaminę A uzupełnisz spożywając warzywa i owoce (szczególnie pomidory lub szpinak). Świetnie sprawdzi się też nasz bezmleczny przepis na zdrowy deser.

Aplikacja Fitatu®

Nie znasz jeszcze Fitatu®? Pobierz aplikację ze Sklepu Play lub Apple Store i zacznij z nami dbać o zdrowie, szczególnie jeśli dotyczy Cię nietolerancja laktozy lub alergia na białka mleka! Chcesz mieć dostęp do wszystkich funkcjonalności, w tym do wyboru Menu? Zdecyduj się na Fitatu® Premium! Dla czytelników bloga przygotowaliśmy specjalny kod rabatowy: MLEKO-7. Wejdź na https://www.fitatu.com/app/order-and-payment i zgarnij 20% rabatu na roczne plany Fitatu® Premium. Kod łączy się z innymi promocjami. 

Co jeszcze znajdziesz w Fitatu® Premium?

• ponad 2000 przepisów plus kilkadziesiąt nowych co miesiąc,
• dodatkowe plany postu przerywanego,
• możliwość tworzenia list zakupowych, 
• 7 gotowych menu z posiłkami,  
• filtrowanie produktów i przepisów, 
• więcej synchronizacji z fit apkami, 
• dostęp do aplikacji w wersji webowej,
• brak reklam!

Grupa wsparcia Fitatu®

Osiąganie celu jest łatwiejsze ze wsparciem innych! Dołącz do naszej grupy Fitatu na Facebook’u i osiągaj swoje cele razem innymi użytkownikami aplikacji Fitatu®. Z członkami grupy możesz codziennie dzielić się swoimi wynikami, motywując się wzajemnie do dalszej pracy. Znajdziesz tam też przykłady fantastycznych metamorfoz i przepysznych przepisów.

Bibliografia:

1. Alergia pokarmowa u dzieci, Krzysztof Marek, Forum Medycyny Rodzinnej 2013, tom 7, nr 6, 349–354
2. https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/co-warto-wiedziec-o-alergii-pokarmowej/
3. https://ncez.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2021/03/nietolerancja-laktozy_v2.pdf 
4. Lactose Intolerance in Adults: Biological Mechanism and Dietary Management, NIH Publication No. 14–7994 May 2014

Ostatnie wpisy:

• Dzień Ziemi – Jak ograniczyć marnowanie jedzenia i jeść bardziej ekologicznie?
• Jak podejść do Świąt Wielkanocnych z głową? Ciesz się jedzeniem bez wyrzutów sumienia!
• Odkryj białkową moc groszku: Ile białka jest w groszku?
• 100 dni do lata – co możesz zmienić do wakacji? Plan na lepszą formę i zdrowie!
• Co zawiera Skinny Latte? Odkrywamy Twoje ulubione zamówienie kawowe